Historia

Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata w Warszawie powstał w 2011 roku z połączenia Stowarzyszenia Sztuki Nowoczesnej w Toruniu i Polskiego Stowarzyszenia Sztuki Orientu.  26  lutego odbyło się w Warszawie Zebranie Założycielskie  Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata. Instytut został zarejestrowany 28 czerwca 2011 roku.

Powstała organizacja  łączy cechy ośrodka badań i stowarzyszenia. Należą do niego historycy sztuki, konserwatorzy dzieł sztuki, architekci, etnolodzy, teatrolodzy i kulturoznawcy, zainteresowani sztuką wychodzącą poza tradycyjne dziewiętnastowieczne zachodnioeuropejskie kanony.     

U podstaw działalności Instytutu leży przekonanie o konieczności badań różnorodnych form artystycznej ekspresji, przejawiających się w kulturach świata, zarówno  w sztuce wynikającej z wykształconych systemów estetycznych, jak i będącej wyrazem plemiennej, ludowej i nieprofesjonalnej twórczości.

Początek działalności sięga 2000 roku, gdy zostało założone Stowarzyszenie Sztuki Nowoczesnej, które we współpracy z Zakładem Historii Sztuki Nowoczesnej Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zaczęło organizować konferencje naukowe i wydawać serie publikacji w warszawskich i toruńskich wydawnictwach,  poświęcone sztuce nowoczesnej w Polsce, a następnie w Europie Środkowej i Wschodniej. (Por. osobny tekst  => Stowarzyszenie Sztuki Nowoczesnej)

W 2006 roku powstało Polskie Stowarzyszenie Sztuki Orientu w Warszawie, z oddziałami w Krakowie, Toruniu i Warszawie. Powstanie Stowarzyszenia poprzedzała od 2002 roku  działalność Pracowni Sztuki Orientu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika oraz  Katedry Sztuki Bizantyńskiej i Postbizantyjskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, które zaczęły  organizować konferencje    i wydawać  publikacje. Stowarzyszenie początkowo zajmowało się sztuką Azji. Stopniowo jednak – w związku z oczekiwaniami środowisk akademickich –  rozszerzyło działalność, obejmując badaniami sztukę Afryki, sztukę bizantyjską i postbizantyjską, sztukę mniejszości narodowych w Polsce i Europie  Środkowo-Wschodniej (Ormian, Tatarów, Żydów). W 2007 roku została przy Stowarzyszeniu założona Sekcja Sztuki Ameryki Środkowej i Południowej.

(Por. osobny tekst  => Polskie Stowarzyszenie Sztuki Orientu)  

Połączenie stowarzyszeń stworzyło znacznie szersze możliwości prowadzenia badań, obejmujących tematykę wychodzącą także poza sztukę orientalną  i sztukę nowoczesną. 

Zgodnie ze statutem Instytut prowadzi i wspiera badania, wydaje czasopisma i serie książek, współpracuje z zagranicznymi uniwersytetami, muzeami, stowarzyszeniami  i ośrodkami badań oraz organizuje międzynarodowe konferencje i ogólnopolskie seminaria.  

A. Konferencje międzynarodowe

Pierwszym międzynarodowym wydarzeniem stało się Polsko-Japońskie Spotkanie Historyków Sztuki i Muzykologów, zorganizowane wraz z Katedrą Historii Sztuki Uniwersytetu w Osace w Warszawie i Toruniu w 2004 roku.

Wśród  międzynarodowych konferencji, poświęconych sztuce świata znalazły się:

Sztuka chrześcijańska na pograniczu Azji, Afryki i Europy / Christian Art on the Borderlands of Asia, Africa and Europe (Zakroczym 2008)           

I Kongres Sztuki Żydowskiej w Polsce: Żydowscy artyści i Środkowo-Wschodnia Europa  XIX – II wojna światowa / 1^st Congress of Jewish Art in Poland:  Jewish Artists and Central-Eastern Europe, the 19^th to WWII  (Kazimierz Dolny 2008)

Świat sakralny Azji Centralnej /(Sacred World of Central Asia) (Warszawa 2008)

I Konferencja Polskich i Chińskich Historyków Sztuki: Polska – Chiny. Sztuka i dziedzictwo kulturowe  /1st  Conference of Polish and Chinese Historian of Art:  Poland – China. Art and cultural heritage  (Kraków 2009)

I Konferencja Sztuki Islamu w Polsce:  Sztuka świata Islamu i kontakty artystyczne między Polską i państwami islamskimi / Ist. Conference of Islamic Art in Poland:  Art of the  Islamic World and Artistic Relationships   between Poland and Islamic Countries (Kraków 2009)                                          

I Konferencja: Sztuka ormiańskiej diaspory / Ist. Conference:  Art of the Armenian diaspora) (Zamość 2010) 

Dzieje historii sztuki w Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej Europie (The History of Art History in Central, Eastern and South-Eastern Europe (Toruń 2010)

Sztuka Japonii, japonizmy i polsko-japońskie kontakty artystyczne (Art of Japan, Japanisms and Polish-Japanese Art Relations (Kraków 2010)

Azja Południowo-Wschodnia: Sztuka, dziedzictwo kulturowe i relacje artystyczne z Europą / Polską / South-East Asia: Art, Cultural  Heritage and Artistic Relations with Europe / Poland   (Kraków 2011)

X Konferencja Międzynarodowego Stowarzyszenia Badań Szamanistycznych: Szamaństwo i jego sztuka / 10^th Conference of the International Society for Shamanistic Research:  Shamanhood and its art  (Warszawa 2011)

I Konferencja Polskich i Rosyjskich Historyków Sztuki:  Polska – Rosja: Sztuka i historia  /  1^st Conference of Polish and Russian Art Historians Poland – Russia: Art and History (Warszawa 2012)

Korea: Sztuka i kontakty artystyczne z Europą  / Korea: Art  and artistic relations with Europe (Warszawa 2012)

Sympozjum Polskich i Rosyjskich Historyków Sztuki: Polscy i rosyjscy artyści i architekci  w koloniach artystycznych zagranicą  i na emigracji politycznej 1815-1990 / Symposium of Polish and Russian Art Historians:  Polish and Russian artists and architects in the art colonies abroad and in political exile 1815-1990  (Toruń 2013)

Sztuka Ameryki Łacińskiej i kontakty artystyczne między Polską a Ameryką Łacińską /Arte de América Latina y los contactos artísticos entre Polonia y América Latina /  Art of Latin America and artistic relations between Poland and Latin America  (Łódź 2013)

Bursa i Kraków: historia i kultura artystyczna Imperium Osmańskiego i Królestwa Polskiego w XV-XVI w. / Bursa and Krakow: history and artistic culture of the Ottoman Empire and Kingdom of Poland in 15th-16th century (Uludağ University, Bursa 2014)

II Kongres Sztuki Żydowskiej:  Sztuka w żydowskim społeczeństwie (2^nd Congress of Jewish Art:   Art in Jewish Society  (Warszawa 2014)

II Konferencja Sztuki Islamu:  Rzeczypospolita Obojga Narodów – Imperium Osmańskie: sztuka i architektura – religie – społeczeństwa. (Konferencja organizowana w 600-lecie ustanowienia dyplomatycznych stosunków między Polską a Turcją w 1414 roku) /   2^nd Conference of Islamic Art: Polish-Lithuanian Commonwealth – Ottoman Empire: art & architecture – religions – societies  (The conference organized in the 600th anniversary of the establishment of diplomatic relations between Poland and Turkey in 1414) (Warszawa 2014)

II Konferencja Sztuki Indii:  Sztuka i kultura Indii i polsko-indyjskie kontakty artystyczne (Konferencja zorganizowana na 60-lecie  ustanowienia dyplomatycznych stosunków między Polską i Indiami) /  2^nd   conference on Indian art: Art and culture of India and Polish-Indian artistic  relations (The conference organized in the 60th anniversary of the establishment of diplomatic relations between Poland and India in 1954) (Toruń 2014)

II Konferencja Polskich i Chińskich Historyków Sztuki: Chiny-Polska: Sztuka i dziedzictwo kulturowe   2^nd   Conference of Polish and Chinese Art Historians:  China-Poland:  Art and Cultural Heritage (Taiwan National University of the Arts, Taiwan  2014)

Teatry Wschodniej Azji: Tradycje – Inspiracje – Europejskie / polskie konteksty / East Asian Theatres: Traditions – Inspirations – European / Polish Contexts (Kraków 2015)

Sztuka średniowieczna w Europie Środkowej / Medieval Art in Central Europe  (Nowy Sącz  2016)

Sztuka i religie w przedislamskiej Azji Środkowej / Art and Religions in Pre-Islamic Central Asia (Kraków 2016)

II Konferencja:  Sztuka Ormiańskiej diaspory / 2th Conference Art of Armenian Diaspora (Warszawa  2017)

Henryk Siemiradzki i międzynarodowe środowisko artystyczne Rzymu / Henryk Siemiradzki and the international artistic milieu in Rome (Accademia Polacca delle Scienze a Roma, Rzym  2018)

Jikihitsu. Sygnatura artysty. Obecność  japońskiej tradycji we współczesnej sztuce polskiej / Jikihitsu. The Signature of the Artist. The presence of Japanese tradition in contemporary Polish Art  (Warszawa 2019)

Polsko-włoskie kontakty artystyczne 1871-1939 / Contatti artistici polacco-italiani 1871-1939 / Polish-Italian Artistic Contacts 1871-1939 (Istituto Polacco, Rzym – Roma 2021) 

Od kolekcji do muzeów. Kolekcjonerstwo i mediacja kulturowa w czasach Feliksa Jasieńskiego (1861-1929) / Des collections aux musées. Collectionneurs et passeurs culturels au temps de Feliks Jasieński (1861-1929) / From Collections to Museums: Collectors and Cultural Mediators in the Time of Feliks Jasieński (1861-1929)  (Académie Polonaise des Sciences Centre Scientifique à Paris & Institut national d’histoire de l’art, Paryż  2021)                                                                                                    

(Pełny wykaz konferencji i programy   =>  Konferencje)

(Materiały z konferencji  opublikowane w czasopismach i seriach wydawniczych Instytutu  =>  Publikacje / Czasopisma i seria wydawnicze)

B. Konferencje poświęcone sztuce współczesnej oraz krytyce artystycznej.

Wśród nich znalazły się cykliczne Konferencje Sztuki Nowoczesnej w Toruniu, a także konferencje we Wrocławiu i Łodzi:

Sztuka lat 1905-1923: malarstwo – rzeźba – grafika – krytyka artystyczna / Art between 1905 and 1923: painting  – sculpture – graphic art – art criticism (Toruń 2005)

Dzieje krytyki artystycznej i myśli o sztuce /  The history of art criticism and art theory (Toruń 2007)

Szpetne w sztukach pięknych. Brzydota, deformacja i ekspresja w sztuce nowoczesnej / Ugly in fine arts. Ugliness, deformation, and expression in contemporary art (Toruń 2009)

Strategie trickstera w praktyce artysty i kuratora / Trickster strategies in the artists’ and curatorial practice (Wrocław 2011)

Inspiracja przeszłością w sztuce XX and XXI wieku /  The inspiration from the past in the art of 20^th and 21^st centuries (Toruń 2011)

Polityka wymazywania. Pamięć, etos, reprezentacja oraz tyrania idei i widzialności /  Politics of Erasure. Memory, Representation, Tyranny and Ethos (Wrocław 2012)

Sztuka Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii & Republiki Irlandii w XX-XXI wieku i polsko-brytyjskie & irlandzkie kontakty artystyczne /  Art of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland & Republic of Ireland in 20^th-21^st centuries and Polish-British & Irish art relations (Toruń 2013)

Sustainable art – sztuka wobec potrzeby zrównoważonego rozwoju / Sustainable art –  facing the need for regeneration, responsibility and relations (Wrocław 2013)

Paryż i artyści polscy 1945-1989 /  Paris et les artistes polonais 1945-1989 /  Paris and the Polish Artists  1945-1989 (Toruń 2015)

Sztuka polska na Ziemiach  Zachodnich i Północnych  1945-1981 /  Polish art  on the Western and North Territories of  Poland  – część I / part  I: 1945-1981 (Wrocław 2015)

Sztuka polska  na  Ziemiach  Zachodnich i Północnych  od 1981 roku do współczesności  /  Polish Art in the Western and Northern Territories from 1981 till present  (Wrocław 2016)

Formiści – Bunt / Zdrój – Jung Idysz. W stulecie polskiej awangardy / Formists – Bunt / Zdrój – Yung Yiddish. Hundert years of Polish avant-garde (Toruń 2017)

Grupa Jung Idysz i żydowska awangarda artystyczna w dwudziestoleciu międzywojennym. Idee – postawy – relacje / Young Yiddish Group and Jewish artistic avant-garde in interwar period (Łódź 2019)

Edukacja  artystyczna  i krytyka artystyczna w Europie Środkowej i Wschodniej w 20 i 21 wieku / Art Education and Art Criticism in Central and Eastern Europe in the 20th and 21st Centuries (Toruń  2019)

W latach 2002-2016  zorganizowano w Toruniu  9 Spotkań Historyków Sztuki i Konserwatorów Dzieł Sztuki Orientu  /  Meetings of  Art Historians and Restorers of Oriental Works. 

(Pełny wykaz konferencji i programy   =>  Konferencje)

(Materiały z konferencji  opublikowane w czasopismach i seriach wydawniczych Instytutu  Publikacje ujęte zostały w układzie chronologicznym latami pod Publikacje bądź w układzie systematycznym pod tytułami czasopism i serii wydawniczych jako Czasopisma i serie wydawnicze; do ostatniego zespołu wchodzą publikacje wydane poza seriami.)

 =>  Publikacje / Czasopisma i seria wydawnicze)

C. Konferencje jubileuszowe z przedstawieniem dorobku:

Konferencja Jubileuszowa z okazji 15-lecia działalności (Warszawa 2015)

Sztuka syntezy sztuk. Spotkanie Jubileuszowe z  okazji 20-lecia działalności (Warszawa 2020)

(Por.  =>  Konferencje)

D. Seminaria

Prezentowane i omawiane są na nich badania, prowadzone w ramach projektów lub indywidualnie. Informacje znajdują się w numerach „Komunikatu” za lata 2012-1017 (Patrz:  Aktualności / Komunikaty)  i jego kontynuacji „Sztuce i Krytyce” od 2018 (Patrz:  Publikacje / Czasopisma i seria wydawnicze / Sztuka i Krytyka).

(Por.   =>  Seminaria)

E. Projekty badawcze i wydawnicze

Wyniki prac badawczych, w tym projektów finansowanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz inne instytucje zagraniczne i krajowe:

(Patrz  =>  Badania)

(Patrz =>  Sprawozdania  z działalności za 2000-2015 oraz za lata 2016-2021)  

F. Konserwacja

Udział konserwatorów dzieł sztuki  w działalności i  badaniach prowadzonych w Instytucie.

(Por.  =>   Konserwacja)

G. Współpraca międzynarodowa i krajowa

Kontakty międzynarodowe, umowy międzynarodowe, współpraca z instytucjami zagranicznymi  w badaniach i organizacji konferencji, ujęta państwami w układzie alfabetycznym. Współpraca z uczelniami, muzeami i instytucjami krajowymi.

(Patrz  =>  Współpraca )